ประวัติ
ขอนแก่น มีตำนานแต่โบราณเล่าขานสืบต่อกันมาว่า ก่อนที่เพี้ยเมืองแพนจะอพยพไพร่พลมาตั้งบ้านตั้งเมืองขึ้นนั้น ปรากฏว่าบ้านขาม หรือตำบลบ้านขาม อำเภอน้ำพองปัจจุบัน ซึ่งเป็นเขตแขวงร่วมการปกครองกับบ้านชีโล้น มีตอมะขามขนาดใหญ่ที่ตายไปหลายปีแล้ว กลับมีใบงอกงามเกิดขึ้นใหม่อีก
ข้อมูลทั่วไป
ตราประจำจังหวัดขอนแก่น :
ธงประจำจังหวัดขอนแก่น
คำขวัญประจำจังหวัด :
พระธาตุขามแก่น เสียงแคนดอกคูน ศูนย์รวมผ้าไหม ร่วมใจผูกเสี่ยว เที่ยวขอนแก่นนครใหญ่ ไดโนเสาร์สิรินธรเน่ สุดเท่เหรียญทองแรกมวยโอลิมปิก
ต้นไม้ประจำจังหวัด : กัลปพฤกษ์
ดอกไม้ประจำจังหวัด : ราชพฤกษ์
สัตว์น้ำประจำจังหวัด : ปลาพรม
ลักษณะทางภูมิศาสตร์
จังหวัดขอนแก่นมีสภาพพื้นที่ลาดเอียงจากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออกและทิศใต้ บริเวณที่สูงทางด้านตะวันตกมีสภาพพื้นที่เป็นเขาหินปูนตะปุ่มตะป่ำสลับกับพื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อย มีระดับความสูงประมาณ 200-250 เมตรจากระดับน้ำทะเล มีภูเขารูปแอ่งหรือภูเวียงวางตัวอยู่ติดอำเภอภูเวียง
บริเวณที่สูงตอนกลางและด้านเหนือมีสภาพพื้นที่เป็นเทือกเขา ได้แก่ ภูเก้า ภูเม็ง ภูพานคำ เป็นแนวขวางมาจากด้านเหนือ แล้ววกลงมาทางตะวันตกเฉียงใต้ ไหล่เขาด้านนอกมีความสูงและลาดชันมาก สูงประมาณ 300-660 เมตร ไหล่เขาด้านในมีความลาดชันน้อย มีระดับความสูงประมาณ 220-250 เมตร
สภาพภูมิประเทศ
บริเวณแอ่งโคราช ครอบคลุมพื้นที่ทางด้านใต้จังหวัด สภาพพื้นที่เป็นลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อย มีความสูงประมาณ 150-200 เมตร มีบางส่วนเป็นเนิน สูงประมาณ 170-250 เมตร และลาดต่ำไปทางราบลุ่มที่ขนานกับลำน้ำชี มีความสูงประมาณ 130-150 เมตร
พื้นที่จะลาดชันไปทางตะวันออก มีลักษณะเป็นลูกคลื่นลอนลาดมีความสูงประมาณ 200-250 เมตร และค่อนข้างราบ มีความสูงประมาณ 170 -180 เมตร
สภาพภูมิอากาศ
สภาพภูมิอากาศของขอนแก่น โดยทั่วไปเป็นแบบทุ่งหญ้าในเขตร้อน คือ มีฝนตกสลับกับแห้งแล้ง ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีอุณหภูมิสูงสุดโดยเฉลี่ย 36.35 องศาเซลเซียส มี 3 ฤดู คือ
- ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนพฤษภาคม อากาศร้อนจัดในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี
- ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคม ถึงเดือนตุลาคม โดยจะมีฝนตกชุกในช่วงเดือนสิงหาคมของทุกปี
- ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนตุลาคม ถึงเดือนกุมภาพันธ์ สภาพอากาศจะหนาวเย็น โดยทั่วไปจะหนาวจัดในช่วงเดือนธันวาคมจนถึงเดือนมกราคมของทุกปี อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 15.4 องศาเซลเซียส
อาณาเขต และเขตติดต่อ
ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดเลย จังหวัดหนองบัวลำภู และจังหวัดอุดรธานี
ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดกาฬสินธุ์และจังหวัดมหาสารคาม
ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดนครราชสีมาและจังหวัดบุรีรัมย์
ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดชัยภูมิและจังหวัดเพชรบูรณ์
การปกครอง
ส่วนภูมิภาค
แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 26 อำเภอ 199 ตำบล 2331 หมู่บ้าน
ส่วนท้องถิ่น
มีจำนวนทั้งสิ้น 225 แห่ง แบ่งออกเป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลนคร 1 แห่ง เทศบาลเมือง 6 แห่ง เทศบาลตำบล 77 แห่ง และ องค์การบริหารส่วนตำบล 140 แห่ง
อำเภอเมืองขอนแก่น
- เทศบาลนครขอนแก่น
- เทศบาลเมืองศิลา
- เทศบาลเมืองบ้านทุ่ม
- เทศบาลตำบลท่าพระ
- เทศบาลตำบลเมืองเก่า
- เทศบาลตำบลบ้านเป็ด
- เทศบาลตำบลสาวะถี
- เทศบาลตำบลบ้านค้อ
- เทศบาลตำบลโนนท่อน
- เทศบาลตำบลสำราญ
- เทศบาลตำบลหนองตูม
- เทศบาลตำบลพระลับ
- เทศบาลตำบลบึงเนียม
- เทศบาลตำบลบ้านฝาง
- เทศบาลตำบลโนนฆ้อง
- เทศบาลตำบลป่ามะนาว
- เทศบาลตำบลโคกงาม
- เทศบาลตำบลแก่นฝาง
อำเภอพระยืน
- เทศบาลตำบลบ้านโต้น
- เทศบาลตำบลพระยืน
- เทศบาลตำบลพระบุ
- เทศบาลตำบลพระยืนมิ่งมงคล
อำเภอหนองเรือ
- เทศบาลตำบลดอนโมง
- เทศบาลตำบลหนองแก
- เทศบาลตำบลหนองเรือ
- เทศบาลตำบลโนนทอง
- เทศบาลตำบลกุดกว้าง
- เทศบาลตำบลโนนสะอาด
- เทศบาลตำบลยางคำ
- เทศบาลตำบลบ้านผือ
อำเภอชุมแพ
- เทศบาลเมืองชุมแพ
- เทศบาลตำบลโคกสูงสัมพันธ์
- เทศบาลตำบลโนนหัน
- เทศบาลตำบลหนองเสาเล้า
- เทศบาลตำบลหนองไผ่
- เทศบาลตำบลนาเพียง
- เทศบาลตำบลโนนสะอาด
อำเภอสีชมพู
- เทศบาลตำบลสีชมพู
- เทศบาลตำบลวังเพิ่ม
- เทศบาลตำบลนาจาน
อำเภอน้ำพอง
- เทศบาลตำบลน้ำพอง
- เทศบาลตำบลวังชัย
- เทศบาลตำบลลำน้ำพอง
- เทศบาลตำบลกุดน้ำใส
- เทศบาลตำบลม่วงหวาน
- เทศบาลตำบลสะอาด
อำเภออุบลรัตน์
- เทศบาลตำบลเขื่อนอุบลรัตน์
- เทศบาลตำบลโคกสูง
- เทศบาลตำบลนาคำ
อำเภอกระนวน
- เทศบาลเมืองกระนวน
- เทศบาลตำบลห้วยยาง
- เทศบาลตำบลหนองโน
- เทศบาลตำบลน้ำอ้อม
อำเภอบ้านไผ่
- เทศบาลเมืองบ้านไผ่
- เทศบาลตำบลในเมือง
อำเภอเปือยน้อย
- เทศบาลตำบลเปือยน้อย
- เทศบาลตำบลสระแก้ว
อำเภอพล
- เทศบาลเมืองเมืองพล
- เทศบาลตำบลแวงใหญ่
อำเภอแวงน้อย
- เทศบาลตำบลแวงน้อย
- เทศบาลตำบลก้านเหลือง
อำเภอหนองสองห้อง
- เทศบาลตำบลหนองสองห้อง
อำเภอภูเวียง
- เทศบาลตำบลภูเวียง
- เทศบาลตำบลมัญจาคีรี
- เทศบาลตำบลนาข่า
อำเภอชนบท
- เทศบาลตำบลชนบท
- เทศบาลตำบลชลบถวิบูลย์
อำเภอเขาสวนกวาง
- เทศบาลตำบลเขาสวนกวาง
- เทศบาลตำบลโนนสมบูรณ์
อำเภอภูผาม่าน
- เทศบาลตำบลภูผาม่าน
- เทศบาลตำบลโนนคอม
อำเภอซำสูง
- เทศบาลตำบลซำสูง
- เทศบาลตำบลบ้านโคก
- เทศบาลตำบลโพธิ์ไชย
- เทศบาลตำบลภูผาแดง
- เทศบาลตำบลนาแพง
อำเภอหนองนาคำ
- เทศบาลตำบลหนองนาคำ
- เทศบาลตำบลขนวน
อำเภอบ้านแฮด
- เทศบาลตำบลบ้านแฮด
- เทศบาลตำบลวังสวรรค์
- เทศบาลตำบลโคกสำราญ
อำเภอโนนศิลา
- เทศบาลตำบลโนนศิลา
- เทศบาลตำบลในเมือง
ผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่น
นายอุดม บุญประกอบ
พ.ศ. 2488 - พ.ศ. 2489
นายบำรุงรัตนบุรี (กุหลาบ จูฑะพุทธิ)
พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2491
นายเจริญ ภมรบุตร
พ.ศ. 2491 - พ.ศ. 2495
นายศิริ วรนารถ
พ.ศ. 2492 - พ.ศ. 2495
พันตำรวจเอก เลื่อน กฤษณามระ
พ.ศ. 2497 - พ.ศ. 2498
หลวงธุรนัยพินิจ (นพ นัยพินิจ)
พ.ศ. 2498 - พ.ศ. 2500
นายพรหม สูตรสุคนธ์
พ.ศ. 2500 - พ.ศ. 2502
พันตำรวจเอก นิรันดร ชัยนาม
พ.ศ. 2502 - พ.ศ. 2503
นายสมชาย กลิ่นแก้ว
พ.ศ. 2503 - พ.ศ. 2511
นายช่วย นนทะนาคร
พ.ศ. 2511 - พ.ศ. 2513
นายบุรี พรหมลักขโณ
พ.ศ. 2513 - พ.ศ. 2518
นายสุกิจ จุลละนันทน์
พ.ศ. 2518 - พ.ศ. 2522
นายชำนาญ พจนา
1 ก.พ. 2522 - 30 ก.ย. 2526
นายบุญช่วย ศรีสารคาม
1 ต.ค. 2526 - 30 ก.ย. 2529
นายศักดา อ้อพงษ์
1 ต.ค. 2529 - 30 ก.ย. 2531
นายอุทัย นาคปรีชา
1 ต.ค. 2531 - 30 ก.ย. 2532
นายศักดา อ้อพงษ์
1 ต.ค. 2532 - 30 ก.ย. 2535
นายวิรัช รัศมีเทศ
1 ต.ค. 2535 - 24 พ.ค. 2537
นายกวี สุภธีระ
25 พ.ค. 2537 - 30 พ.ค. 2538
พันตรี สิโรตม์ สุวรรณนาคินทร์
1 มิ.ย. 2538 - 30 ก.ย. 2538
นายประภา ยุวานนท์
1 ต.ค. 2538 - 21 มี.ค. 2540
นายศักดิ์ เตชาชาญ
22 มี.ค. 2540 - 30 ก.ย. 2540
นายเสริมศักดิ์ พงษ์พานิช
20 ต.ค. 2540 - 30 ก.ย. 2544
นายบุณยรงค์ นิลวงศ์
1 ต.ค. 2544 - 30 ก.ย. 2545
นายวิจารณ์ ไชยนันทน์
1 ต.ค. 2545 - 30 ก.ย. 2546
นายเจตน์ ธนวัฒน์
1 ต.ค. 2546 - 12 พ.ย. 2549
นายปานชัย บวรรัตนปราณ
13 พ.ย. 2549 - 5 พ.ค. 2551
นายเจตน์ ธนวัฒน์ (ครั้งที่ 2)
6 พ.ค. 2551 - 30 ก.ย.2551
นายมานิต วัฒนเสน
20 ต.ค. 2551 - 10 มี.ค. 2552
นายปราโมทย์ สัจจรักษ์
11 มี.ค. 2552 - 30 ก.ย. 2553
นายสมบัติ ตรีวัฒน์สุวรรณ
1 ต.ค. 2553 - 30 ก.ย. 2555
นายสมศักดิ์ สุวรรณสุจริต
8 ต.ค. 2555 - 1 มิ.ย. 2557
นายกำธร ถาวรสถิตย์
2 มิ.ย. 2557 - 30 ก.ย. 2559
นายพงษ์ศักดิ์ ปรีชาวิทย์
1 ต.ค. 2559 - 30 ก.ย. 2560
นายสมศักดิ์ จังตระกุล
1 ต.ค. 2560 - 30 ก.ย. 2565
นายไกรสร กองฉลาด
1 ต.ค. 2565 - ปัจจุบัน
สถานที่ท่องเที่ยว
- ศาลหลักเมืองขอนแก่น
- พระมหาธาตุแก่นนคร
- อนุสาวรีย์พระนครศรีบริรักษ์
- น้ำส่างสนามบิน
- ศาลหลักเมือง
- พระธาตุขามแก่น
- บึงละเลิงหวาย อำเภอพล
- ปราสาทเปือยน้อย
- นาหลังหมู่บ้านทุ่งน้อย ( นาเช้าสุข )
- พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 7 ขอนแก่น
- หอศิลปวัฒนธรรมและอาคารศูนย์กาญจนาภิเษก มหาวิทยาลัยขอนแก่น
- โฮงมูนมังเมืองขอนแก่น
- ศูนย์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ประจำท้องถิ่น จังหวัดขอนแก่น
- พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ภูเวียง
- บึงทุ่งพึงพืด
- ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษาจังหวัดขอนแก่น
- บึงแก่นนคร
- บึงทุ่งสร้าง
- บึงหนองโคตร
- สวนประตูเมือง ขอนแก่น (สวนเรืองแสง)
